ILLA DE ONS

RUTAS DE SENDEIRISMO

Ruta Sur, Ruta Norte, Ruta do Faro da Illa de Ons e Ruta do Castelo

» Ruta Sur

Permite percorrer a parte sur da illa accedendo ao miradoiro de Fedorentos e ao Buraco do Inferno.

O roteiro comeza na caseta de información de Ons, que está xusto ao final do peirao. Desde alí sobe por unha forte e curta pendente inicial e atravesa O Curro, o núcleo máis importante de poboación.

No seu primeiro tramo, paralelo ás praias da costa sueste: tras a primeira delas, Area dos Cans, pódese divisar, o grupo de rochas onde se atopa O Laxe do Crego, sartego antropomorfo datado no medievo e desde entón obxecto de múltiples lendas. Un pouco máis aló, aparece a Praia de Canexol e o seu fráxil complexo dunar, actualmente en proceso de recuperación. Fronte a ela, alén do camiño, a antiga casa reitoral cos seus tradicionais hórreos, a escola, o próximo cemiterio e a igrexa vella son parte da historia do home nas illas. As vivendas que se atopan no camiño, algunhas delas aínda hoxe habitadas, formaban os barrios de Canexol e Pereiró.

O camiño conduciranos, nuns 45 minutos desde o inicio do roteiro, ao fermoso miradoiro de Fedorentos , desde onde nos ofrece as mellores vistas ao próximo illote de Onza e á entrada da Ría de Pontevedra, véndose ao fondo o maxestoso arquipélago das Cíes. Volvendo un pouco atrás cara ao oeste, está o Buraco do Inferno, onde os continuos embates do océano construíron esta curiosa formación xeolóxica, un buraco de máis de 30 metros que se comunica co mar, producindo un son rouco inesquecible, entre os verticais cantís que compoñen esta zona da illa. Desde aquí seguimos bordeando a costa occidental ata alcanzar a Enseada de Caniveliñas.

LONXITUDE:

6,2km (ida e volta)

DURACIÓN:

2h 30min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Media – Alta

TIPO:

ida e volta
Cun desnivel de 100 metros percorre a parte norte da illa cruzando a mesma pola súa banda máis estreita e paseando por encima do cantil da súa fachada atlántica.
Este roteiro parte do peirao de As Dornas, chamado así polo nome que recibían as antigas embarcacións deste pobo mariñeiro. Pasa polo pequeno pobo de Curro e ao chegar ao cruzamento principal, fronte á igrexa, continúa pola pista asfaltada da illa, que chega ata o Faro de Ons. Esta ascende lixeiramente pola vertente este da illa, deixándonos contemplar a extensa Ría de Pontevedra e a recortada Costa da Vela.
 
 
O camiño continúa subindo cara ao Norte, ata chegar ao momento máis alto do itinerario: o cruzamento no que se xuntan a pista que vén do Faro.
 
 
Ata aquí tárdase uns 40’ aproximadamente. O camiño continúa cara ao norte entre toxos, breixos e xestas, co inmenso Océano Atlántico como continuo fondo escénico. Se a visibilidade o permite, desde aquí pódese divisar a Illa de Sálvora, con Ribeira ao fondo, a entrada da Ría de Arousa e a punta da península do Grove. O camiño, agora descendente, segue ondulando ata chegar a un cruzamento no que se viramos á nosa esquerda deixaranos, nuns quince minutos, no miradoiro de Punta Centolo. Despois dunhas 2 h de percorrido, este espectacular balcón, situado no extremo Norte da Illa de Ons, permitiranos gozar dunha das vistas máis belas e completas do litoral: Sálvora, agora moi próxima coa costa ribeirense e a recortada serra do Barbanza; detrás a península do Grove, A Lanzada, a Ría de Pontevedra, a pequena Ría de Aldán, Costa da Vela, Onza e as Illas Cíes como pano de fondo.
 
 
 
A importancia deste lugar, ademais de paisaxística, radica en que se trata dunha das zonas de cría de corvo mariño moñudo e gaivota patiamarela, as dúas especies de aves mariñas máis abundantes e representativas do Parque Nacional; por esta razón, o acceso ao miradoiro atópase restrinxido desde o 15 de Febreiro ata o 31 de Xullo, época de nidificación das devanditas aves. Ao contrario das sempre bulliciosas gaivotas, que xogarán co vento ao noso lado, para observar aos fuxidíos corvos mariños moñudos deberemos fixarnos nos peñascos e illotes máis afastados, onde se agrupan para secar a súa negra plumaxe ao sol. Pasaremos por Punta Liñeiros e Punta Xubenco, ata chegar á praia de Melide, o areal máis fermoso de Ons. Hai anos, Melide era o lugar escollido por moitos visitantes para pasar longas tempadas na illa; desta época tan só pervive a tradición nudista da praia, xa que actualmente só se permite acampar na zona establecida para iso, no lugar de Chan dá Pólvora. Próximo á baixada á praia, ao sur da mesma, comeza o camiño que bordeando a costa este de Ons, levaranos ao momento de partida. Ao principio, entre eucaliptos, que aos poucos van deixando sitio á vexetación autóctona, como algúns mozos carballos, loureiros e mesmo un exemplar de Cytisus Insularis, unha xesta por agora só descrita en Ons e Sálvora, que podemos observar no camiño, xunto a un pequeno sabugeiro. Cando a matogueira faise predominante, será interesante botar a vista atrás para ver o Alto de Centulo e Melide, coa barra areosa da Lanzada ao fondo. Ao pouco, chegando ao barrio de Cucorno e tras a ladeira cuberta de salgueiros, pódese divisar parte da lanterna do Faro.
 

» Ruta Norte

LONXITUDE:

8,1km (ida e volta)

DURACIÓN:

3h 0min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Media – Alta

TIPO:

ida e volta

» Ruta do Faro

Este roteiro parte da caseta e sobe cara ao Curro, o principal núcleo de poboación da illa.
Á nosa dereita, as primeiras casas que atopamos e que hoxe son as dependencias de parte do persoal do parque, contan parte da historia da illa; alí situouse a primeira fábrica de salgadura, a mediados do S. XIX, feito que cambiou a vida dos insulares, modificando parte da súa actividade pesqueira e propiciando un período de bonanza económica e un crecemento notable da poboación residente.
Máis tarde, despois do peche da fábrica a comezos do S. XX, instalouse alí a familia Riobó, por aquel entón propietaria da illa. Unha vez no cruzamento principal, despois de atravesar o pobo, continúa o roteiro pola pista asfaltada que comeza ascendendo suavemente cara ao suroeste. A uns 200 metros á dereita podemos observar un dos casais que mellor mostra a arquitectura propia da zona: planta rectangular, piso baixo, portas e xanelas orientadas cara o leste; galpón, hórreo e un espazo para gardar a dorna, embarcación pesqueira tradicional.
Antes de tomar a seguinte curva, as espléndidas vistas da Ría de Pontevedra farannos facer un pequeno alto no camiño. Serpentea agora entre antigos campos de cultivo. Un pouco despois, unhas cantas casas diseminadas avísannos de que chegamos ao barrio de Cucorno. Ao fondo, recórtase a gran torre hexagonal do Faro de Ons.
Actualmente non é posible, salvo autorización expresa, acceder ao recinto do Faro, así que desviarémonos, 100 metros antes do mesmo por unha pista que á nosa esquerda diríxese cara a parte oeste da illa. Nuns minutos estaremos xunto ao desvío que accede ao pequeno heliporto e ao que merece a pena achegarse, xa que alí é desde onde mellor se contémpla o magnífico edificio do Faro. Situado no punto máis alto da illa, a 119 metros sobre o nivel do mar, eleva a súa lanterna ata os 128 metros; xunto co de Sálvora, é un dos poucos que quedan en España aínda atendidos por fareiros. De forma ininterrompida desde 1926, ano no que empezou a funcionar, primeiro con petróleo e hoxe en día a través dun sistema de placas solares, o seu potente feixe de luz serve de guía aos numerosos roteiros marítimos que percorren as Rías Baixas.
Despois de imaxinarnos o dura pero interesante vida dun fareiro, volveremos sobre os nosos pasos para retomar a pista anterior, que desemboca na que bordea toda a costa oeste. Dirixirémonos cara ao Sur (á nosa esquerda), seguindo o camiño que descende entre a espesa matogueira de toxos, breixos e xaras que comezan a perder terreo fronte ás duras condicións que impón o océano atlántico, o que comprobamos nos recortados cantís modelados por forza da auga.
A Enseada de Caniveliñas, que aos poucos vai enchendo o noso campo de visión, é o profundo entrante que determina a zona máis estreita da illa, duns 350 metros de ancho.

LONXITUDE:

4,0km (ida e volta)

DURACIÓN:

1h 30min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Baixa

TIPO:

ida e volta
É a máis curta das rutas e a máis transitada e vai desde o peirao de atraque ata a antiga batería do Castelo das Rodas.

O primeiro punto de interese deste roteiro, é a Praia de As Dornas, un pequeno areal que recibe o seu nome das antigas embarcacións usadas polos insulares, as dornas. Este tipo de embarcacións, herdanza das primitivas naves normandas que no S.X invadiron estas costas e que foron adaptadas polos insulares ás condicións e tipo de pesca da zona, podían verse en gran número neste ancoradoiro natural. Hoxe en día, tan só algunhas delas, practicamente en desuso, descansan na area. Subindo as escaleiras xunto á fonte, entre árbores, atópase unha pequena zona de descanso equipada con mesas de madeira que deixaremos á nosa esquerda para tomar o carreiro, que discorre bordeando suavemente a costa cara ao norte. Se miramos cara atrás, aparece o peirao de Ons e tras el, a costa sur da Ría de Pontevedra. O mar, á nosa dereita, modela incansable o perfil da costa, traballo que mostran as rocas durante a baixamar.

 

Cruzamos unha pequena valgada na que o arboredo autóctono de ribeira, como os salgueiros, indícannos a presenza de auga doce, que nestas illas, a diferenza de Cíes, é abundante. Un pouco máis adiante, mirando cara á esquerda á altura dun pequeno claro, veremos asomarse a lanterna do Faro de Ons, a 128 metros sobre o nivel do mar. O camiño, que agora serpentea entre  un corredor de espiños, abruñeiro, xaras, toxos e fentos sobre unha abrandada alfombra de trevos e silenes,  levaranos ata o miradoiro do Castelo (15 minutos desde o peirao), antiga fortificación de carácter defensivo, hoxe en día en ruínas, e que atoparemos á dereita do claro no que desemboca o carreiro.

 

Esta magnífica atalaia ofrécenos unhas fermosas vistas de toda a costa oriental da Illa de Ons e da Ría de Pontevedra. Cara ao Norte, en primeiro plano, vemos a Praia de Melide, o areal máis fermoso e emblemático da Illa de Ons. Ao Sur, o peirao, Curro, a praia de Canexol, a pequena Isla de Onza e ao fondo, case sempre entre brumas, o arquipélago de Cíes.

 

Seguindo a liña de costa, destaca o recortado perfil de Costa da Vela, a pequena Ría de Aldán, Bueu, o interior da Ría de Pontevedra e cara ao Norte, a espectacular praia da Lanzada.

» Ruta do Castelo

LONXITUDE:

1,1km (ida e volta)

DURACIÓN:

0h 40min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Baixa

TIPO:

ida e volta

NON ESPERES MÁIS…

RESERVA AGORA O TEU BILLETE

O billete para o destino dos teus soños

- +
- -
- +

AVISO IMPORTANTE

SE VAS VIAXAR ÁS ILLAS CÍES OU Á ILLA DE ONS EN SEMANA SANTA E A PARTIR DO 15 DE MAIO (EXCEPTO CAMPISTAS), antes da compra do billete, debes obter a autorización solicitada pola Xunta de Galicia, na que che facilitarán o código pre-reserva (necesario para adquirir o billete do barco).

TAMÉN PODES DESFRUTAR DE...