ISLA DE ONS

QUE FACER NA
ILLA DE ONS

 

Guía de viaxe

» Prepara a túa viaxe a Ons

 

Accede a información útil sobre todos os aspectos a ter en conta á hora de preparar a túa visita á Illa de Ons: reserva de billetes, documentación para viaxar, equipaxe,…

 

 

 

Reserva os teus billetes

A Illa de Ons é un dos principais destinos turísticos de Galicia, polo que recomendamos reservar os billetes coa maior antelación posible, xa que hai prazas limitadas, especialmente nos meses de xuño, xullo, agosto e setembro.

A reserva de billetes á Illa de Ons pódese facer directamente desde casa de forma sinxela, rápida e sobre todo segura. Fai a túa reserva a través da web www.mardeons.com ou chamando por teléfono ao 986 225 272.

No momento de realizar a reserva deberás elixir entre todos os portos de saída dispoñibles e os vinte e catro horarios.

 

Documentación

Para poder viaxar, deberás ter a man a documentación requirida para poder retirar os billetes reservados (número de reserva ou bono de viaxe).

Os nenos deberán viaxar sempre acompañados dun adulto e cómpre que presenten a documentación correspondente  (DNI, NIE, pasaporte ou libro de familia) durante o embarque, pois o noso persoal verificará que son menores de 13 anos.

Para poder efectuar o embarque de forma rápida e áxil, agradecemos que leves contigo a documentación xa preparada.

 

Equipaxe

Cada viaxeiro pode levar á illa ata un máximo de 20 kg de equipaxe. Porén, é importante que consideres a cantidade que podes trasladar por ti mesmo e prestes especial atención aos obxectos de valor. Mar de Ons non se fai responsable dos posibles roubos, perdas de equipaxe ou obxectos persoais dos pasaxeiros.

É importante que teñas en conta os obxectos que está prohibido levar a bordo por considerarse ilícitos ou perigosos.

 

Obxectos prohibidos

Por razóns de seguridade, está prohibido o transporte na equipaxe de man de calquera tipo de obxecto que poida poñer en risco a seguridade dos pasaxeiros, tales como:

  • Explosivos, municións, artigos de pirotecnia ou bengalas e armas perigosas.
  • Gases (inflamables, non inflamables, intensamente refrixerados ou velenosos) como gas para cámping, osíxeno, propano e butano.
  • Líquidos inflamables, como combustibles, pinturas ou disolventes.
  • Sólidos inflamables, como artigos de fácil ignición, substancias suxeitas á combustión espontánea, substancias que emiten gases inflamables ao contacto coa auga.
  • Substancias oxidantes, como sosa ou peróxidos.
  • Materiais radioactivos.

 

Viaxe con mascotas

Está completamente prohibido desembarcar calquera tipo de animal na Illa de Ons, excepto cans guía que acompañen a invidentes. Polo tanto, se estás interesado en visitar a Illa de Ons e necesitas un servizo de aloxamento de mascotas dispós deste servizo na cidade de Vigo.

Porén, se decides realizar só a travesía á Illa de Ons (sen posibilidade de desembarcar) debes saber que nos barcos admítese calquera animal de compañía, sempre que estea documentado. Considéranse animais de compañía cans, gatos e aqueles animais inofensivos que accedan ao buque provistos de correa, colar e bozo. A mascota deberá permanecer durante toda a travesía na zona exterior de barco.

Asegúrate de que levas a cartilla sanitaria da túa mascota e que está perfectamente ao día conforme ao calendario de vacinas e desparasitacións.

 

Emisión de billetes de embarque

Os billetes reservados poderán ser emitidos desde o momento da reserva ata 30 minutos antes da hora de saída elixida, nos nosos puntos de información. Para imprimir os billetes, simplemente terás que facilitar os datos de reserva que che enviaremos directamente ao teu correo electrónico.

Ante calquera dúbida, recomendámosche acudir a calquera dos puntos de información de Mar de Ons nos que o noso persoal estará encantado de atenderte.

 

Hora límite de embarque

Para embarcar deberedes acudir ao punto sinalizado cun tempo mínimo de 15 minutos antes da saída do seu barco. Os viaxeiros deberán estar na fila correspondente e cada persoa deberá levar na man o seu respectivo billete, de modo que o embarque se leve a cabo de forma áxil e rápida, facilitando deste modo a saída puntual do barco.

 

Recomendacións

Na illa non hai colectores de lixo, por iso recomendamos levar bolsas para a recollida, etc.

Informarse da normativa do Parque, participando na súa conservación.

Levar calzado deportivo e roupa cómoda; tampouco esquecer o impermeable ou algo de abrigo para a viaxe en barco, en previsión de cambios de temperatura.

Levar auga e procurar beber en abundancia durante a visita. Unha prolongada exposición ao sol, as temperaturas estivais e o vento poden producir problemas de deshidratación.

Non esquecer elementos como gafas de sol, gorras e crema de protección solar.

Circular só polos camiños destinados ao uso público (zonas de visita libre), tendo en conta a sinalización.

É recomendable levar gafas de mergullo, cámara de fotos, de vídeo e prismáticos.

Atender as instrucións establecidas pola dirección do Parque e seguir as indicacións dos gardas do Parque Nacional. Colaborar activamente na conservación deste espazo natural, alertando sobre posibles deficiencias ou suxerindo melloras; a comunicación é un instrumento básico de xestión.

Tamén é importante saber que non hai servizo médico, a excepción dos meses de verán, que contan cun posto da Cruz Vermella de atención diúrna.

» Información Práctica

Accede a información útil sobre os aspectos que debes ter en conta no lugar de destino: normas do Parque Nacional, servizos na Illa, rutas, praias…

Medidas preventivas a adoptar durante a súa estancia nas instalacións e no embarque e desembarque no peirón da Illa de Ons

Normativa do parque

NON está permitido:

  • Tirar calquera resto de comida ou lixo, pois non hai papeleiras, polo que hai que traer o lixo ao porto de orixe e depositalo nos colectores de lixo ao seu desembarque.
  • Desembarcar animais domésticos (excepto cans guía).
  • Acceder ou transitar con vehículos a motor (excepto cadeiras de rodas).
  • Acampar fóra dos lugares destinados a tal fin.
  • Prender calquera tipo de lume, fogueira ou similar.
  • Acceder ás zonas sinalizadas como restrinxidas ao público.
  • Molestar, ferir, capturar ou matar aos animais silvestres.
  • Arrancar, cortar ou danar a vexetación, incluídas flores e froitos.
  • A recolección, destrución ou alteración de elementos de interese arqueolóxico, histórico ou xeolóxico, tanto terrestres como mariños: pedras, conchas, etc.
  • Introducir especies animais e/ou vexetais autóctonas.
  • Realizar calquera actividade que destrúa, deteriore ou trastorne os elementos naturais singulares da zona.
  • Utilizar megafonía ou emitir ruídos que poidan alterar a tranquilidade natural do lugar.
  • A práctica de submarinismo sen autorización previa.
  • Realizar pesca submarina e pesca deportiva.
  • Permanecer ou transitar con armas, arpóns, fusís submarinos ou outros utensilios similares.

SI está permitido:

  • Levar  comida, sempre e cando se leven os residuos ao punto de orixe, xa que non hai papeleiras.
  • Fumar, sempre e cando non se tire a cabicha ao chan.
  • Desembarcar cans guía.
  • Acceder con cadeiras de rodas manuais (a motor non poden subir ao barco).

Servizos básicos

Asistencia sanitaria – Ata o día de hoxe, ningún dos arquipélagos conta con persoal sanitario de forma permanente, tan só nos meses de xullo, agosto e setembro existe este servizo durante o día, xa que coincide coa maior afluencia de visitantes. Na Illa de Ons, o servizo de asistencia sanitaria está no cruce de camiños do barrio de Curro de camiño ao Faro. Conta cun DUE e un socorrista.

Auga potable – Un dos motivos que propiciaron os asentamentos humanos desde antigo na illa foi a existencia de mananciais propios. Porén, aínda que as necesidades neste caso están cubertas, é importante ter en conta que a auga potable é un ben escaso, aínda máis nos períodos máis secos e que coinciden cos de maior afluencia de visitantes. Na Illa de Ons as fontes están sinalizadas, pero non se garante a súa potabilidade, polo que se recomenda levar auga en abundancia para visitar a illa, xa que se trata dun territorio con vento e moito sal no aire que propicia a deshidratación baixo o sol.

Aseos públicos – Na Illa de Ons non existen aseos públicos independentes doutros servizos, pero poderánse utilizar os aseos que os bares dispoñen para os seus clientes de forma pública. Non obstante, estes aseos non son accesibles para persoas con mobilidade reducida.

Áreas de descanso – Aproveitando o abrigo natural que proporcionan as árbores, habilitáronse varias zonas de descanso xunto a algún dos camiños máis frecuentados, complementadas con mesas ou bancos que permiten ao visitante facer un alto no camiño para descansar, comer ou simplemente sentarse a gozar da paisaxe e a tranquilidade. Na Illa de Ons hai mesas e bancos de madeira tras a praia de “Area dos Cans”, xunto á zona de acampada, e na praia de Dornas, que ademais dispón de fonte preto dela.

Servizos de atención ao visitante

Caseta de Información: Na Illa de Ons hai unha caseta de información xusto ao final do peirao de acceso, fronte á praia de “As Dornas”. Nela pódese solicitar toda a información que se precise sobre o Parque Nacional, tanto en cuestión de servizos como de posibles actividades a realizar na illa. O seu principal obxectivo é ofrecer ao visitante toda a información que lle permita aproveitar ao máximo a súa visita ao Parque. Este servizo está dispoñible sempre que haxa servizo regular de transporte marítimo e funciona con horario ininterrompido ao mediodía durante os meses de Xullo e Agosto.

Centro de Visitantes de Ons: Situado no barrio de Curro e fronte á igrexa, na construción do antigo Centro Cívico de Ons atopamos este centro de interpretación baseado no patrimonio e etnografía da Illa e dos antigos illeiros. Ons, Illa de lendas e tradicións, ten unha longa vida chea de acontecementos que condicionaron a supervivencia dos seus habitantes e deu lugar a unha cultura con amplo coñecemento da natureza e crenzas populares que marcaban a vida diaria. A exposición deste centro recolle unha mostra dos valores naturais deste arquipélago e unha viaxe máis detallada pola historia, costumes e vida na illa en épocas anteriores. O centro, xeralmente, permanece aberto durante a tempada estival.

Miradoiros: Aínda que existen multitude de lugares na illa desde os que admirar a paisaxe, tan só se consideran como tales algúns deles, que polo seu elevado interese paisaxístico, amplitude e localización son accesibles para a maior parte dos visitantes. En Ons, o miradoiro de Fedorentos ofrece unha impresionante panorámica da Illa de Onza, as Illas Cíes, a Costa da Vela e a zona continental máis próxima aos arquipélagos.

Servizos hostaleiros

O restaurante Casa Checho ofrece a maior e mellor oferta de pratos típicos de gran calidade, a base de produtos frescos e acabados de pescar, tales como polbo e empanada de zamburiñas, entroutos.

» Como chegar: Planos dos nosos Portos

 

Rutas de sendeirismo

» Ruta Sur

Permite percorrer a parte sur da illa accedendo ao miradoiro de Fedorentos e ao Buraco do Inferno.

O roteiro comeza na caseta de información de Ons, que está xusto ao final do peirao. Desde alí sobe por unha forte e curta pendente inicial e atravesa O Curro, o núcleo máis importante de poboación.

No seu primeiro tramo, paralelo ás praias da costa sueste: tras a primeira delas, Area dos Cans, pódese divisar, o grupo de rochas onde se atopa O Laxe do Crego, sartego antropomorfo datado no medievo e desde entón obxecto de múltiples lendas. Un pouco máis aló, aparece a Praia de Canexol e o seu fráxil complexo dunar, actualmente en proceso de recuperación. Fronte a ela, alén do camiño, a antiga casa reitoral cos seus tradicionais hórreos, a escola, o próximo cemiterio e a igrexa vella son parte da historia do home nas illas. As vivendas que se atopan no camiño, algunhas delas aínda hoxe habitadas, formaban os barrios de Canexol e Pereiró.

O camiño conduciranos, nuns 45 minutos desde o inicio do roteiro, ao fermoso miradoiro de Fedorentos , desde onde nos ofrece as mellores vistas ao próximo illote de Onza e á entrada da Ría de Pontevedra, véndose ao fondo o maxestoso arquipélago das Cíes. Volvendo un pouco atrás cara ao oeste, está o Buraco do Inferno, onde os continuos embates do océano construíron esta curiosa formación xeolóxica, un buraco de máis de 30 metros que se comunica co mar, producindo un son rouco inesquecible, entre os verticais cantís que compoñen esta zona da illa. Desde aquí seguimos bordeando a costa occidental ata alcanzar a Enseada de Caniveliñas.

LONXITUDE:

6,2km (ida e volta)

DURACIÓN:

2h 30min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Media – Alta

TIPO:

ida e volta
Cun desnivel de 100 metros percorre a parte norte da illa cruzando a mesma pola súa banda máis estreita e paseando por encima do cantil da súa fachada atlántica.
Este roteiro parte do peirao de As Dornas, chamado así polo nome que recibían as antigas embarcacións deste pobo mariñeiro. Pasa polo pequeno pobo de Curro e ao chegar ao cruzamento principal, fronte á igrexa, continúa pola pista asfaltada da illa, que chega ata o Faro de Ons. Esta ascende lixeiramente pola vertente este da illa, deixándonos contemplar a extensa Ría de Pontevedra e a recortada Costa da Vela.
 
 
O camiño continúa subindo cara ao Norte, ata chegar ao momento máis alto do itinerario: o cruzamento no que se xuntan a pista que vén do Faro.
 
 
Ata aquí tárdase uns 40’ aproximadamente. O camiño continúa cara ao norte entre toxos, breixos e xestas, co inmenso Océano Atlántico como continuo fondo escénico. Se a visibilidade o permite, desde aquí pódese divisar a Illa de Sálvora, con Ribeira ao fondo, a entrada da Ría de Arousa e a punta da península do Grove. O camiño, agora descendente, segue ondulando ata chegar a un cruzamento no que se viramos á nosa esquerda deixaranos, nuns quince minutos, no miradoiro de Punta Centolo. Despois dunhas 2 h de percorrido, este espectacular balcón, situado no extremo Norte da Illa de Ons, permitiranos gozar dunha das vistas máis belas e completas do litoral: Sálvora, agora moi próxima coa costa ribeirense e a recortada serra do Barbanza; detrás a península do Grove, A Lanzada, a Ría de Pontevedra, a pequena Ría de Aldán, Costa da Vela, Onza e as Illas Cíes como pano de fondo.
 
 
 
A importancia deste lugar, ademais de paisaxística, radica en que se trata dunha das zonas de cría de corvo mariño moñudo e gaivota patiamarela, as dúas especies de aves mariñas máis abundantes e representativas do Parque Nacional; por esta razón, o acceso ao miradoiro atópase restrinxido desde o 15 de Febreiro ata o 31 de Xullo, época de nidificación das devanditas aves. Ao contrario das sempre bulliciosas gaivotas, que xogarán co vento ao noso lado, para observar aos fuxidíos corvos mariños moñudos deberemos fixarnos nos peñascos e illotes máis afastados, onde se agrupan para secar a súa negra plumaxe ao sol. Pasaremos por Punta Liñeiros e Punta Xubenco, ata chegar á praia de Melide, o areal máis fermoso de Ons. Hai anos, Melide era o lugar escollido por moitos visitantes para pasar longas tempadas na illa; desta época tan só pervive a tradición nudista da praia, xa que actualmente só se permite acampar na zona establecida para iso, no lugar de Chan dá Pólvora. Próximo á baixada á praia, ao sur da mesma, comeza o camiño que bordeando a costa este de Ons, levaranos ao momento de partida. Ao principio, entre eucaliptos, que aos poucos van deixando sitio á vexetación autóctona, como algúns mozos carballos, loureiros e mesmo un exemplar de Cytisus Insularis, unha xesta por agora só descrita en Ons e Sálvora, que podemos observar no camiño, xunto a un pequeno sabugeiro. Cando a matogueira faise predominante, será interesante botar a vista atrás para ver o Alto de Centulo e Melide, coa barra areosa da Lanzada ao fondo. Ao pouco, chegando ao barrio de Cucorno e tras a ladeira cuberta de salgueiros, pódese divisar parte da lanterna do Faro.
 

» Ruta Norte

LONXITUDE:

8,1km (ida e volta)

DURACIÓN:

3h 0min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Media – Alta

TIPO:

ida e volta

» Ruta do Faro

Este roteiro parte da caseta e sobe cara ao Curro, o principal núcleo de poboación da illa.
Á nosa dereita, as primeiras casas que atopamos e que hoxe son as dependencias de parte do persoal do parque, contan parte da historia da illa; alí situouse a primeira fábrica de salgadura, a mediados do S. XIX, feito que cambiou a vida dos insulares, modificando parte da súa actividade pesqueira e propiciando un período de bonanza económica e un crecemento notable da poboación residente.
Máis tarde, despois do peche da fábrica a comezos do S. XX, instalouse alí a familia Riobó, por aquel entón propietaria da illa. Unha vez no cruzamento principal, despois de atravesar o pobo, continúa o roteiro pola pista asfaltada que comeza ascendendo suavemente cara ao suroeste. A uns 200 metros á dereita podemos observar un dos casais que mellor mostra a arquitectura propia da zona: planta rectangular, piso baixo, portas e xanelas orientadas cara o leste; galpón, hórreo e un espazo para gardar a dorna, embarcación pesqueira tradicional.
Antes de tomar a seguinte curva, as espléndidas vistas da Ría de Pontevedra farannos facer un pequeno alto no camiño. Serpentea agora entre antigos campos de cultivo. Un pouco despois, unhas cantas casas diseminadas avísannos de que chegamos ao barrio de Cucorno. Ao fondo, recórtase a gran torre hexagonal do Faro de Ons.
Actualmente non é posible, salvo autorización expresa, acceder ao recinto do Faro, así que desviarémonos, 100 metros antes do mesmo por unha pista que á nosa esquerda diríxese cara a parte oeste da illa. Nuns minutos estaremos xunto ao desvío que accede ao pequeno heliporto e ao que merece a pena achegarse, xa que alí é desde onde mellor se contémpla o magnífico edificio do Faro. Situado no punto máis alto da illa, a 119 metros sobre o nivel do mar, eleva a súa lanterna ata os 128 metros; xunto co de Sálvora, é un dos poucos que quedan en España aínda atendidos por fareiros. De forma ininterrompida desde 1926, ano no que empezou a funcionar, primeiro con petróleo e hoxe en día a través dun sistema de placas solares, o seu potente feixe de luz serve de guía aos numerosos roteiros marítimos que percorren as Rías Baixas.
Despois de imaxinarnos o dura pero interesante vida dun fareiro, volveremos sobre os nosos pasos para retomar a pista anterior, que desemboca na que bordea toda a costa oeste. Dirixirémonos cara ao Sur (á nosa esquerda), seguindo o camiño que descende entre a espesa matogueira de toxos, breixos e xaras que comezan a perder terreo fronte ás duras condicións que impón o océano atlántico, o que comprobamos nos recortados cantís modelados por forza da auga.
A Enseada de Caniveliñas, que aos poucos vai enchendo o noso campo de visión, é o profundo entrante que determina a zona máis estreita da illa, duns 350 metros de ancho.

LONXITUDE:

4,0km (ida e volta)

DURACIÓN:

1h 30min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Baixa

TIPO:

ida e volta
É a máis curta das rutas e a máis transitada e vai desde o peirao de atraque ata a antiga batería do Castelo das Rodas.

O primeiro punto de interese deste roteiro, é a Praia de As Dornas, un pequeno areal que recibe o seu nome das antigas embarcacións usadas polos insulares, as dornas. Este tipo de embarcacións, herdanza das primitivas naves normandas que no S.X invadiron estas costas e que foron adaptadas polos insulares ás condicións e tipo de pesca da zona, podían verse en gran número neste ancoradoiro natural. Hoxe en día, tan só algunhas delas, practicamente en desuso, descansan na area. Subindo as escaleiras xunto á fonte, entre árbores, atópase unha pequena zona de descanso equipada con mesas de madeira que deixaremos á nosa esquerda para tomar o carreiro, que discorre bordeando suavemente a costa cara ao norte. Se miramos cara atrás, aparece o peirao de Ons e tras el, a costa sur da Ría de Pontevedra. O mar, á nosa dereita, modela incansable o perfil da costa, traballo que mostran as rocas durante a baixamar.

 

Cruzamos unha pequena valgada na que o arboredo autóctono de ribeira, como os salgueiros, indícannos a presenza de auga doce, que nestas illas, a diferenza de Cíes, é abundante. Un pouco máis adiante, mirando cara á esquerda á altura dun pequeno claro, veremos asomarse a lanterna do Faro de Ons, a 128 metros sobre o nivel do mar. O camiño, que agora serpentea entre  un corredor de espiños, abruñeiro, xaras, toxos e fentos sobre unha abrandada alfombra de trevos e silenes,  levaranos ata o miradoiro do Castelo (15 minutos desde o peirao), antiga fortificación de carácter defensivo, hoxe en día en ruínas, e que atoparemos á dereita do claro no que desemboca o carreiro.

 

Esta magnífica atalaia ofrécenos unhas fermosas vistas de toda a costa oriental da Illa de Ons e da Ría de Pontevedra. Cara ao Norte, en primeiro plano, vemos a Praia de Melide, o areal máis fermoso e emblemático da Illa de Ons. Ao Sur, o peirao, Curro, a praia de Canexol, a pequena Isla de Onza e ao fondo, case sempre entre brumas, o arquipélago de Cíes.

 

Seguindo a liña de costa, destaca o recortado perfil de Costa da Vela, a pequena Ría de Aldán, Bueu, o interior da Ría de Pontevedra e cara ao Norte, a espectacular praia da Lanzada.

» Ruta do Castelo

LONXITUDE:

1,1km (ida e volta)

DURACIÓN:

0h 40min (ida e volta)

DIFICULTADE:

Baixa

TIPO:

ida e volta
 

Excursións

» Excursións Illa de Ons: rutas guiadas

 

Esta experiencia ofrece aos nosos clientes a posibilidade de descubrir en profundidade a pintoresca Illa de Ons e o seu incomparable encanto mariñeiro. Enche os teus sentidos de novas sensacións en contacto coa natureza, sente a inmensidade do Océano Atlántico e descobre as fermosas praias de augas cristalinas, que ofrecen unha familiar mirada cara á Ría de Pontevedra.

Descobre este fantástico lugar da man dos nosos guías especializados a través dos roteiros oficiais deseñados por Parques Nacionais. Un guía esperto, acompañarate durante todo o transcurso do roteiro para darche a coñecer de primeira man a súa historia, as súas praias, os seus impresionantes vistas, etc.

 

ITINERARIOS

 

RUTA SUR

Este roteiro, de dúas horas e media de duración, permite percorrer a parte sur da Illa de Ons accedendo ao miradoiro de Fedorentos. Con pouco máis de 6 quilómetros de lonxitude e un lixeiro desnivel duns 86 metros, destaca polas impresionantes vistas desde os seus dous miradoiros e polas súas peculiares formas xeolóxicas.

A beleza da Illa de Ons non é só paisaxística, senón que se alimenta de lendas e recunchos máxicos, como o Buraco do Inferno, unha greta vertical que descende cara ao mar, desde onde contan que se escoitan os queixumes das almas que vagan entre dous mundos tratando de explicar os seus pecados e borrar as súas culpas para afastarse do averno e descansar en paz.

RUTA NORTE

Cunha lonxitude de 8,1 quilómetros e un desnivel de 100 metros, este roteiro percorre a parte norte da illa, cruzando pola súa banda máis estreita e paseando por encima do cantil da súa fachada atlántica.

Ao longo das tres horas que dura o percorrido, o camiño discorre por Punta Liñeiros e Punta Xobenco e permite observar as numerosas aves e as súas zonas de cría.

RUTA FARO

Cunha lonxitude de 4 quilómetros e un desnivel de 120 metros este roteiro, dunha hora e media de duración, ofrécenos un pequeno percorrido que nos permitirá facernos unha idea xeral da illa. Este traxecto achéganos á parte máis estreita da mesma, a Enseada de Caniveliñas, onde se pode apreciar unha das fontes de auga doce máis importantes. Desde alí, percorre a fachada atlántica subindo ata o punto máis alto, o faro, que ofrece unhas vistas panorámicas inigualables.

Cabe destacar que o Faro de Ons é un dos de maior alcance de España e tamén un dos máis grandes. Sitúase na parte máis alta da illa, na aldea e monte de O Cucorno. Acendeuse por primeira vez o 3 de abril de 1865. No ano 1932, o faro revestiuse exteriormente con azulexos e, xunto aos de Sálvora e Sisargas, foi dos últimos faros de petróleo a presión que existiron. No ano 1990, a súa alimentación reconverteuse a enerxía fotovoltaica. O faro, que ten a peculiaridade de estar recuberto de azulexo, é obra do arquitecto Rafael da Porca, quen construíu outro xemelgo en a Illa da Rúa (Ría de Arousa).

RUTA DO CASTELO

Cunha lonxitude de 1,1 quilómetros e un desnivel de 33 metros, o Roteiro de O Castelo vai desde o peirao de atracada ata a antiga batería de o Castelo dás Rodas. É o máis livián dos roteiros e pasa pasa pola Praia dás Dornas onde se poden ver algunhas embarcacións tradicionais.

RECOMENDACIÓNS

Recoméndase levar roupa e calzado cómodo, protección solar, gorra ou chapeu e lentes de sol. Tamén se debe levar auga e algo para comer, aínda que na Illa de Ons contas con Casa Checho, onde poderás atopar unha gran variedade de comida e bebidas.

 

Natureza

» Espazo Natural Protexido

Grazas á súa biodiversidade mariña e terrestre, o Arquipélago de Ons forma parte do Parque Nacional Marítimo Terrestre das Illas Atlánticas de Galicia, desde o ano 2002, xunto cos arquipélagos de Illas Cíes, Sálvora e a Illa de Cortegada. Os seus fondos mariños son unha importante reserva natural que serven de criadeiro para moitas especies.

A Illa de Ons conta ademais con outros sistemas de protección natural, pois pertence á Rede Europea Natura 2000, ao Convenio OSPAR 2008. É unha Zona de Especial Protección para as Aves, é Lugar de Importancia Comunitaria e posúe a Bandeira Azul na Praia de Melide.

A diferenza das Illas Cíes, a illa principal de Ons está habitada regularmente todo o ano. Trátase dun pobo mariñeiro con gran encanto e con grandes peculiaridades insulares. É un lugar único onde o tempo se detén para contemplar esta magnífica xoia da natureza.

O clima de Ons, do mesmo xeito que o resto do Parque Nacional Marítimo Terrestre, é o chamado clima mediterráneo subhúmido de transición atlántica, o que permite a proliferación dunha gran variedade de especies.

No Arquipélago de Ons chove case a metade que nas zonas costeiras próximas, o que demostra que o efecto da insularidade é moi importante. A media anual de precipitacións sitúase entre os 800-900 mm aproximadamente.

Este agradable clima é o máis caloroso de Galicia, cunha temperatura media anual que oscila entre 13 e 15 graos, elevándose a oscilación nas estacións de primavera e verán ata os 18-20 graos. No verán, con frecuencia alcánzanse máximas de 35 graos.

» Clima da Illa de Ons

» Flora Terrestre

A flora terrestre do Arquipélago de Ons caracterízase principalmente pola existencia de numerosas especies endémicas. No seu territorio atópanse especies vexetais que xa desapareceron doutras zonas do planeta fai millóns de anos e exemplares con séculos de vida que foron testemuñas mudas do paso do tempo.

A Illa de Ons presenta unha paisaxe onde predominan formacións arbustivas, como toxos, breixos, fentos, xestas, estripeiros e abruñeiros reducíndose a vexetación arbórea aos salgueiros e amieiros dos regatos e fontes e a algún exemplar de piñeiro, eucalipto e cerquiños.

Nos cantís de Ons distínguense varias bandas de vexetación segundo a súa proximidade ao mar. Nas zonas máis baixas, abunda o perexil de mar e a armenia. En sectores máis húmidos, a manzanilla mariña.

Actualmente, queda pouca flora autóctona na illa, como os cerquiños e as sobreiras.

Pola súa adecuada situación xeográfica, o seu especial microclima e a existencia dunha gran variedade de ecosistemas fan posible a existencia de diferentes especies animais na Illa de Ons. A gran variedade de especies animais que habitan a illa é similar á das Illas Cíes e á do resto do Parque Nacional.

A privilexiada situación da illa convértena nun hábitat perfecto para diversas colonias de aves mariñas que as escollen para a súa cría ou como parada nas súas longas migracións.

O colectivo animal máis importante é a colonia de Corvo mariño Moñudo, que cría nos cantís máis inaccesibles e é o núcleo de cría máis importante da Península Ibérica, xunto co das Illas Cíes. Outras aves que adoitan criar neste espazo son a gaivota arentea, o alcatraz europeo, o charrán patinegro, a pardela balear e pombas salvaxes.

Destacan tamén as colonias de aves rapaces como o azor, o miñato común, o falcón peregrino e o anduriñón real entre outros. Practicamente desapareceron a perdiz e o arao, que ata os anos 60 adoitaban aniñar entre as rochas.

Entre os anfibios máis importantes, destacan o tritón ibérico e a píntega de terra; entre os réptiles, o lagarto ocelado e a culebra de escaleira.

Os mamíferos terrestres son escasos, destacando as musarañas comúns e as nutrias. Existe tamén algún exemplar de cervo en liberdade, soltado hai algunhas décadas con fins cinexéticos.

» Fauna Terrestre

» Medio Mariño

O Medio Mariño da Illa de Ons é un territorio único que acolle unha gran variedade de seres vivos, moitos deles exclusivos deste pequeno recuncho do Atlántico. Destaca principalmente pola súa biodiversidade e a espectacularidade dos seus fondos. O 85% do Parque Nacional Marítimo Terrestre pertence ao dominio do océano, alcanzando profundidades de 70 metros nalgúns puntos. As zonas mariñas do parque presentan un elevado valor ecolóxico, tanto polas espectaculares paisaxes somerxidas como pola riqueza da súa fauna e flora.

Sen lugar a dúbida, os fondos mariños son unha parte imprescindible dentro do Parque Nacional, pois nas súas entrañas esconden grandes tesouros da natureza, que fan que sexa un lugar digno de protexer e coidar.

A biodiversidade que caracteriza este medio mariño é consecuencia das súas particulares condicións oceanográficas e dos múltiples hábitats que nel atópanse, que crean unhas condicións idóneas para o asentamento e desenvolvemento dunha gran variedade de comunidades representativas dos fondos atlánticos galegos.

O afloramento das correntes de augas frías do mar, fronte ás costas das Rías Baixas fan que as súas augas sexan moi ricas en nutrientes e osíxeno proporcionando as características principais á riqueza biolóxica da contorna.

A variedade e riqueza dos fondos submarinos de Ons implican unha gran diversidade e abundancia de peces e mariscos, grandes protagonistas da gastronomía da illa. O mamífero mariño máis abundante nas augas da Illa de Ons é o golfiño común, sendo tamén relativamente frecuentes os avistamentos de arroaces e cachalotes. Tampouco é raro o avistamento dalgún rocual común e en menor medida, outros cetáceos.

Ás veces achéganse ás súas augas algúns exemplares de tartaruga laúde e tartaruga boba, pero estes avistamentos son cada vez máis raros.

 

Historia

» Prehistoria

Os primeiros indicios de poboadores en Ons corresponden a asentamentos de cultura castrexa da Idade de Bronce. O máis coñecido, aínda sen escavar, atópase por encima do Barrio de Canexol e é coñecido como “Castelo dos Mouros”.

O máis coñecido, aínda sen escavar, atópase por encima do Barrio de Canexol e é coñecido como “Castelo dos Mouros”. A falta de prospección deste castro implica que tampouco haxa rexistro da ocupación romana na illa, pois adoitaban instalarse nos poboados célticos preexistentes. O outro castro que se coñece como “ Cova da Loba” situouse na zona norte da illa, pero del non quedan máis que restos de cerámica, baldosas e abundantes concheiros. Recentemente traballos de prospección arqueolóxica sacaron á luz a existencia de varias representacións gráficas ou petróglifos que se adscriben a unha etapa histórica entre os séculos IV a. C. e II d. C., algo case inédito nun territorio insular.

O Castro de Canexol.
A falta de prospección do castro situado en Canexol fai que non existan rexistros da ocupación romana na Illa, pois estes pobos adoitaban instalarse nos poboados celtas preexistentes. Porén, a presenza romana queda practicamente constatada co recente achado dun xacemento no entorno de Canexol. A súa situación e as estruturas e materiais que presenta asócianse a unha explotación de recursos mariños de época romana.

» Idade Antiga

» Idade Media

A ocupación sueva e visigoda en Galicia non deixou rastro en Ons.

Pero os indicios existentes fan intuír un despoboamento total de territorio por culpa dos ataques destes.

Piratas e Corsarios na Illa de Ons.
A Idade Moderna foi unha época de inestabilidade en Ons debido aos numerosos saqueos e asedios de piratas. A finais do século XVI comezou o asedio de corsarios ingleses, o máis coñecido e temido mesmo polos seus foi Francis Drake, e tamén piratas turcos e berberiscos. Os saqueos e a queima de dependencias deste lugar, terminou coa fuxida á costa dos poboadores xa entrado o século XVIII.

» Idade Moderna

» Idade Contemporánea

No século XVI a igrexa concedera a Illa en feudo á familia Montenegro, mais os continuos ataques de corsarios e piratas durante a Idade Media fixeron que a Illa quedara deshabitada no século XVIII. No ano 1810, a Xunta Provincial de Armamento e Defensa decidiu fortificar a Illa, quedando a propiedade dos Montenegro máis segura.
Desta época destacan as fortalezas de Pereiró, da que só quedan algunhas pedras, e a do “Castelo de Roda”, situada preto do peirao. O aumento da seguridade permitiu a repoboación e instaurouse unha división parcelaria de terreos que o Estado cedía aos illeiros para o seu cultivo a cambio dun canon.

En 1929, Manuel Riobó mercou a Illa e instalou unha sociedade mercantil dedicada ao secado e comercialización de polbo e congro, que motivou que os illeiros se especializasen nestas especies. No ano 1940, o Estado expropiou a Illa para defensa nacional e o Ministerio de Exército fíxose cargo dela en 1943, coa intención de instalar unha base de submarinos que nunca chegou a construírse. Durante os anos 40 e 50, a Illa de Ons viviu a súa mellor época, con case 500 habitantes. O seu despoboamento progresivo en apenas 20 anos, debido á falta dunha mellora das condicións de vida dos illeiros, foi da man, ao igual que nas Illas Cíes, do auxe turístico, especialmente importante a partir dos anos 70. Actualmente Ons é a única das Illas Atlánticas que aínda conserva unha poboación estable, pero de menos de 20 persoas.

 

Gastronomía

» Gastronomía na Illa de Ons

Os grandes pratos da cociña galega nunca foron elaborados nin pola nobreza nin polos intelectuais, senón por labradores, mariñeiros e amas de casa. Se hai un lugar en Galicia onde isto pervive dunha maneira máis auténtica e tradicional é, sen dúbida, na Illa de Ons, onde aproveitando a extraordinaria materia prima que ofrece a terra e o mar, a gastronomía converteuse nun dos seus principais atractivos turísticos. Trátase do destino perfecto para os amantes da cociña máis tradicional e auténtica.
A sabedoría popular permitiu que sigan predominando os produtos locais, cociñados con sinxelas receitas para que cada cousa saiba ao que é. Pero a sinxeleza non impide que na maioría dos pratos resulte patente o enxeño. O seu prato estrela é o polbo, preparado en caldeirada ou “ á feira”.
 
Con todo, tamén se poden degustar outros produtos frescos do mar de primeira categoría, froito da pesca artesanal e da tradición desta illa, como son a robaliza, as ameixas, as navallas ou as zamburiñas.
 
O inconfundible sabor dos seus pratos fará as delicias de calquera padal. Ademais, o viaxeiro verase sorprendido pola calidade dos seus viños, especialmente os brancos das Denominacións de Orixe Rías Baixas ou Ribeiro; das súas sobremesas, feitos de forma artesanal e das súas impresionantes vistas ao mar.
 
Para poder apreciar a gastronomía do lugar en todo o seu esplendor e realizar unha viaxe culinaria a través do recordo e a tradición, a illa dispón dun restaurante onde se elaboran os pratos máis representativos. “Casa Checho” é un establecemento onde a calidade é superior ao prezo e o ambiente ten aromas de familia.

Os peixes e mariscos frescos do día son a especialidade da casa; as súas sinxelas e tradicionais elaboracións, a súa sinatura. A caldeirada de polbo e a empanada de millo con zamburiñas son o seu principal sinal de identidade.

Datos de contacto: Curro 10 Aptdo.36930 Teléfono: 986687698

» Casa Checho

» Polbo «á illa»

A pesca ten sido a actividade máis importante dos illeiros desde as súas orixes e converteuse no principal sinal de identidade. O polbo, pescado con artes milenarias, é o principal protagonista da súa gastronomía, cativando a todos aqueles que se desprazan á Illa de Ons para degustar este prato único e incomparable.
Entre as diferentes variedades de preparación a máis tradicional é en caldeirada. Esta receita fusiona os ingredientes tradicionais da illa: o polbo e as patacas, que se regan cunha salsa feita con aceite, allo, cebola e pemento moído.
 

Fotos Illa de Ons

 

NON ESPERES MÁIS…

RESERVA XA O TEU BILLETE

O billete para o destino dos teus soños

- +
- -
- +

AVISO IMPORTANTE

SE VAS VIAXAR ÁS ILLAS CÍES OU Á ILLA DE ONS EN SEMANA SANTA E A PARTIR DO 15 DE MAIO (EXCEPTO CAMPISTAS), antes da compra do billete, debes obter a autorización solicitada pola Xunta de Galicia, na que che facilitarán o código pre-reserva (necesario para adquirir o billete do barco).

TAMÉN PODES DESFRUTAR DE...